نکاتی پایه ای راجع به دستگاه الکتروشوک

نکاتی پایه ای راجع به دستگاه الکتروشوک

دستگاه الکتروشوک یا دفیبریلاتور از پایه ای ترین دستگاههای پزشکی می باشد که وجود آن در تمام بخشهای بیمارستانی و کلینیک و درمانگاه و امبولانسها واجب می باشد.

امروزه بعلت پیشرفت در تولید دستگاههای الکتروشوک و ورود نسل  الکتروشوکهای اتوماتیک یا اصطلاحا AED به بازار ، در کشورهای اروپایی و امریکا ، مراکز عمومی از جمله فروشگاهها و نمایشگاهها و محل مسابقات ورزشی و سالنهای ورزشی و نیز وسایل حمل و نقل عمومی مانند قطار و هواپیما و اتوبوسها نیز به این وسیله مجهز  می باشند.

در این متن به توضیح ساختار فنی و جزئیات این دستگاه اشاره نمیکنم ، زیرا در قالب این متن نمیگنجد و در حوصله شما خواننده عزیز نیست . بلکه به بعضی نکات اصلی و کلیدی که در خرید و استفاده از دستگاه الکتروشوک ضروری می باشد اشاره می نمایم.

امروزه الکتروشوکها به دو دسته بزرگ کلینیکی و اتوماتیک (AED) تقسیم می گردند.

دستگاههای الکتروشوک کلینیکی ، دستگاههای کاملی بوده و در مکانهایی استفاده می گردد که پزشک عمومی و یا متخصص در انجا حضور دارند و در مواقع ضروری CPR  و یا احیای بیمار،  بر بالین وی حضور داشته و در صورت نیاز به الکتروشوک از ان استفاده می نمایند .

این دستگاهها به پدل اکسترنال  جهت خالی نمودن انرزی روی بیمار مجهز می باشند.

اجزای اصلی این دستگاهها شامل :

مانیتور ، پرینتر ، باتری شارژی ، اکسترنال پدل ، کابل الکتروکاردیوگراف  می باشند.

اپشنهای پیس میکر و پالس اکسیمتر و  فشار خون سنج غیر تهاجمی (NIBP) از لوازم فرعی و انتخابی این دستگاهها می باشد.

نسل قدیم دستگاههای الکتروشوک کلینیکی بصورت مونوفازیک تولید می شدند.

مونوفازیک یا تک فاز ، اشاره به نوع ولتاژ انرژی خروجی دستگاه الکتروشوک دارد.

دستگاه الکتروشوک مونو فیزیک  توانایی انتخاب انرژی و تخلیه ان روی بیمار تا  360 ژول را دارند.

ولتاژ این انرژی فاز مثبت بوده و بصورت یک موج سینوسی تمام مثبت تولید و تخلیه می گردد.

   از بزرگترین کمپانیهای تولید کننده الکتروشوک مونوفازیک می توان به کمپانی های تولید الکتروشوک    PHYSIOCONTRON امریکا تولید کننده سری های LIFEPAK 9  و کمپانی تولید الکتروشوک    HP مخفف HEWLET PACKARD امریکا تولید کننده سری های موفق CODE MASTER وکمپانی تولید الکتروشوک S&W امریکا تولید کننده سری های موفق CARDIO AID و  کمپانی تولید الکتروشوک  المانی HELLIGE و کمپانی تولید الکتروشوک  ژاپنی NIHON KOHDEN  اشاره نمود.

کمپانی تولید الکتروشوک ZOLL تا قبل از سال 2000 میلادی الکتروشوکهای مونو فیزیک تولید می نمود که از جمله موفقترین مدل آن مدل ZOLL 1200 و نیز MONO PHASIC MSERIEZ  بود. در سال 2001 کمپانی ZOLL امریکا اقدام به عرضه الکتروشوک بایوفیزیک مدل MSERIEZ نمود.

تکنیک بایوفیزیک مبتنی  به تولید انرژی و تخلیه ان بصورت موج سینوسی دو فاز مثبت و منفی می باشد که حداکثر  ولتاژ مثبت تا 180 و منفی تا 170 را بصورت سینوسی به روی بیمار تخلیه می نماید و بیشترین تاثیر دفیبریله و کمترین صدمات بافت عضلانی قلبی ناشی از تخلیه ولتاژ را دارد.

از این سال سایر شرکتهای تولید الکتروشوک مدلهای بایوفیزیک جدید خود را بر اساس تکنولوژی بایوفیزیک عرضه نمودند که از جمله آن می توان به الکتروشوک PHYSIOCONTROL مدل LIFEPAK 20 و NIHON KOHDEN  سری 5521 و .. اشاره نمود.

دستگاههای الکتروشوک اتوماتیک یا اصطلاحا AED از سال 2006  تولید و عرضه گردیدند و همینطور که در بالا اشاره شد در مکانها و وسایل استفاده می شود که در انجا امکان دسترسی به پزشک نمی باشد .

امبولانسها ، هواپیما و قطار و کشتی و قایق و اتوبوس از جمله وسایل نقلیه ای هستند که به این الکتروشوک می بایست مجهز باشند.

مکانهای عمومی که تجمع حداقل 20 نفر به بالا در انها وجود دارند نیز می بایست به دستگاه الکتروشوک اتوماتیک AED مجهز باشند.

دستگاههای الکتروشوک AED شامل دستگاه و باتری شارز LONG LIFE TERM که از زمان نصب روی دستگاه تا 100 بار قابل استفاده می باشند و یک جفت AED PADD یکبار مصرف  می باشند.

پد یکبار مصرف AED بصورت SINGLE USE بوده و پس از یکبار استفاده برای بیمار به دور انداخته می شود . معمولا طول عمر این پدها از زمان تولید تا زمان استفاده 3 سال می باشد.

    از جمله معروفترین مدلهای الکتروشوک AED می توان به مدلهای ZOLL AED PLUS و PHILIPS HEART START و LIFEPAK CR PLUS اشاره نمود که همگی در یک سطح و تکنیک بوده و ساخت امریکا می باشند و پرفروشترین دستگاههای شوک AED می باشند.

نکته مهم در مورد دستگاه الکتروشوک  اتوماتیک AED این است که اولا برای اطفال زیر 9 سال استفاده نشود و ثانیا در مورد بیمار در حالت بیهوشی یا بی حالی و فاقد تحرک یا اصطلاحا NON ALERT قابل استفاده است  زیرا هر گونه حرکت ارادی یا غیر ارادی بیمار موجب خطا در محاسبه دستگاه و در نتیجه تخلیه شوک بی مورد روی بیمار می باد.

    پس نتیجتا در موقع حرکت وسیله نقلیه ای که با لرزش همراه است از جمله امبولانس یا اتوبوس از این دستگاه نمی توان استفاده کرد . ابتدا می بایست وسیله سریعا متوقف شده و پس از خالی کردن دور بیمار به شعاع حداقل یک متر از افراد ، از این دستگاه استفاده نمود.

الکتروشوک AED اتوماتیک پس از روشن شدن دستور اتصال یک جفت پد را به بیمار می دهد که پس از اینکه پد وصل گردید دستگاه ضربان و ریتم قلب بیمار را دریافت و محاسبه می نماید و در صورت نیاز دستگاه را طبق ژول محاسبه شارژ و سپس از طریق همان پدها تخلیه می نماید.

در صورت از تاریخ گذشته بودن پد های یکبار مصرف الکتروشوک AED اتوماتیک به هیچ عنوان از ان استفاده نگردد زیرا در اثر خشک شدن ژلهای روی پد، چسبندگی مناسب به بدن بیمار را نداشته و در اثر بالا بودن مقاومت پد و بیمار ژول بیشتری را محاسبه نموده و روی بیمار تخلیه می نماید که باعث ضرر به بیمار و دستگاه می گردد.

تست و نگهداری دستگاه الکتروشوک :

الکتروشوک کلینیکی در بخشهای بیمارستان یا درمانگاه ،  باید بر روی ترالی اورژانس قرار بگیرد. از قرار دادن ان روی میز و ترالیهای کوچک و ترالی ECG و غیره خودداری گردد.

برق تغذیه دستگاه می بایست حتما مجهز به سیستم ارت باشد .

دستگاه همیشه باید به برق وصل بوده و اماده استفاده و یا انتقال باشد.

باتری شارز/ی دستگاه باید مرتبا تست و چک شود . در صورت امکان هر هفته یکبار می بایست دستگاه روی حالت باتری روشن گردد و تا زمان تخلیه کامل باتری روشن باشد. این امر موجب فعالیت باتری و افزایش طول عمر دستگاه می باشد.

پرینتر دستگاه همیشه می بایست محتوی یک رول کاغذ باشد و حد اقل یک رول کاغذ اضافه نیز در ترالی اورژانس زید دستگاه موجود باشد.

پدلهای اکسترنال دستگاه الکتروشوک همیشه می بایست تمیز باشد .  پس از هر بار استفاده پدل روی بیمار،  بعلت استفاه ژل روی پدل ، ژل از روی پدل  کاملا پاک گردد.

حداقل تعداد 10 عدد چست لید با تاریخ انقضای بالا جهت استفاده لیدهای ECG دستگاه الکتروشوک در کشو ترالی اورژانس زیر دستگاه الکتروشوک موجود باشد.

   دقت فرمایید طبق اصول مشترک تمام دستگاههای الکتروشوک  ، هنگام روشن شدن دستگاه ،  لید قلبی دستگاه  ، روی حالت LEAD PADDLE قرار می گیرند .

این بدین علت است که شما توسط جفت اکسترنال پدل دستگاه الکتروشوک و قرار دادن آن روی STERNUM و APPEX بدن بیمار ریتم قلبی و ضربان قلب بیمار را دریافت و روی مانیتور دستگاه الکتروشوک محاسبه نمایید و در صورت مشاهده اریتمی ، پزشک تشخیص مناسب را داده و ژول مربوطه را انتخاب و سپس تخلیه نماید و پس از احیای بیمار و استیبل بودن شرایط قلبی بیمار ، لید قلبی را که معمولا لید 2 می باشد بر روی LEAD SELLECT انتخاب نماییم و سپس چست لیدهای قلبی را به سینه بیمار وصل و موج را مشاهده نماییم.

دستگاه الکتروشوک کلینیکی در هر شیفت بیمارستان توسط سر پرستار شیفت بخش می بایست یکبار امتحان و تست گردد و پرینت تست مربوطه امضا و سات و تاریخ گذاری گردیده و در دفتر مخصوص نگهداری گردد.

فرشاد امامقلی  کارشناس تجهیزات پزشکی